Composteren (organisch materiaal omzetten in compost) gebeurt vooral door aerobe micro-organismen. Daar is een oxidatieproces bij nodig, waardoor energie verloren gaat en CO2 vrijkomt. Bokashi daarentegen ontstaat door fermentatie met anaerobe organismen.
Bokashi en compost: zuurstof maakt het verschil
De omzetting van organisch materiaal naar compost gebeurt hoofd zakelijk door aerobe micro-organismen. Zij gebruiken de energie uit het organisch materiaal als voeding. Die energie wordt vrijgemaakt door oxidatie: met zuurstof wordt organisch materiaal geoxideerd waarbij warmte en koolstofdioxide vrijkomen. Deze energie gaat dus verloren, het bodemleven heeft er niets aan. En de CO2 die bij dit proces vrijkomt, komt als broeikasgas in het milieu terecht.
Bij het maken van bokashi wordt alles luchtdicht afgedekt. De anaerobe micro-organismen krijgen nu volop de gelegenheid zich te ontwikkelen, waardoor er een fermentatie ontstaat. Tijdens dit fermentatieproces ontstaan bovendien waardevolle stoffen zoals vitamines, enzymen, aminozuren. Bij fermentatie blijft de temperatuur laag, waardoor er geen energie verloren gaat. De geringe hoeveelheid CO2 stijgt, lost op in het condensatievocht aan de binnenkant van het plastic zeil/de afgesloten emmer, en loopt vervolgens de hoop/emmer weer in. Hier wordt het door de micro-organismen weer gebruikt in hun voedingskringloop. De CO2-voetafdruk van bokashi is dan ook te verwaarlozen.
CO2 als voedsel voor het bodemleven
Door fermentatie worden deeltjes die moeilijk verteerbaar zijn voor microbieel leven als het ware in stukjes geknipt, waardoor het makkelijk opneembaar bodemvoedsel wordt. Deze microbiële omzetting kost weinig energie. Wanneer bokashi wordt uitgereden of in de grond ingegraven, dient het dus als rijke voedselbron voor het bodemleven.
De snel verteerbare delen en nagenoeg alle energie zitten er nog in en zijn dus makkelijk opneembaar door de bodem. Het bodemleven gebruikt deze energie om te groeien, waardoor meer koolstof vastgelegd wordt. Bij composteren wordt tijdens het proces gemakkelijk afbreekbare organische stof afgebroken. Een groot deel vervluchtigt als CO2 en warmte, en wordt dus niet benut voor de bodem. Diverse onafhankelijke proeven hebben aangetoond dat er met hetzelfde materiaal, op basis van dezelfde hoeveelheid, bij fermentatie aanzienlijk meer koolstof overblijft.
Bokashi geeft meer organische stof aan de bodem
Het eindproduct bokashi bevat zowel snel als moeilijk verteerbaar organisch materiaal. Bij compost is dit snel verteerbare deel tijdens het composteerproces afgebroken, waardoor enkel het relatief moeilijk verteerbare deel overblijft. De hoeveelheid organisch materiaal die je met bokashi overhoudt, is daardoor groter dan bij compost. Voor een goede bodemkwaliteit op lange termijn – het gaat hier immers om een duurzame investering – moet er stabiele humus worden opgebouwd. Daarvoor is rijk bodemleven nodig. Om het maximaal te voeden, is ook het makkelijk verteerbare deel nodig. Dit wordt snel opgenomen en vervluchtigt minimaal.
Bron: EM Belgium | EM Magazine nr 22